4.6.1 Utiliteitsbouw: Berlage
"De Burcht van Berlage", ANBD-vakbondsgebouw (1899-1900), Henri Polaklaan 9. Het gebouw van de Algemeene Nederlandsche Diamantbewerkers Bond (ANDB) is het oudste vakbondsgebouw in Nederland.
Het werd in de periode 1898-1900 op initiatief van de bondsvoorzitter Henri Polak (1868-1943) gebouwd door H.P. Berlage die ook de inrichting voor zijn rekening nam. De schilderingen in het gebouw zijn van
de hand van R.N. Roland Holst (1868-1938). Daar exterieur zowel als het interieur in al zijn onderdelen dadelijk perfect op mekaar afgestemd werden is de 'burcht' een vroeg voorbeeld van een Gesamtkunstwerk. Zie verder: bma
Kalverstraat - Munt - Rokin: 'De Nederlanden van 1845'. Bouwperiode:1894-1896, in de jaren 1910-1911 olv Berlage nog aanzienlijk uitgebreid.
Sculpturen van Lambertus Zijl. Over zijn opleiding, ontwikkeling en zijn veelvuldige samenwerking met de architect H. P Berlage, zie: historici.nl
Woon,- en winkelhuizen (1897), Raadhuisstraat 30-32/Herengracht 184.
Dit vijf verdiepingen hoge gebouw met een zolder ontwierp Berlage samen met Bonda. De nadelen van het onregelmatige terrein wisten zij op te lossen door op de buigpunten van de rooilijn de ingangen te plaatsen,
met daarboven erkers. De aansluiting met de historische omgeving werd verzacht door aan de rechterzijde op de hoek ingang met daarboven loggia's en twee asymmetrische puntgevels te maken en aan de linkerzijde een hoektoren
(bonas).
'De Beurs van Berlage' aan het Damrak, werd in 1896 door Berlage ontworpen en gebouwd in de periode 1898-1903.
Stilistisch gezien is dit bouwwerk moeilijk te plaatsen. Er zijn sporen van neoromaans en sterk vereenvoudigde Jugendstilkenmerken in te ontdekken, terwijl het gebouw vooral ook wordt beschouwd als
voorloper van zowel het Nieuwe Bouwen, als de Amsterdamse School hoewel deze laatste richting deels ook een reactie op de strenge Beurs was.
Berlages stijl wordt vooral met het rationalisme verbonden gezien vanwege zijn streven vorm en ornament (zo) nauw (mogelijk) te laten aansluiten op functie
en constructie. ( cf wikipedia ). Meer voorbeelden van H.P.Berlages bouwkunst zijn te vinden op
de pagina's Plan West en Amsterdamse School bruggen
Tegenover de Beurs van Berlage aan het Damrak bevond zich het allereerst -in 1893- voltooide gebouw van Berlage, het kantoorgebouw van de Algemeene Maatschappij Levensverzekering
en Lijfrente dat helaas na een hevige brand in 1963 afgebroken moest worden.
Beursplein
Berlage heeft niet alleen de vormgeving van de Beurs tot in de kleinste details willen bepalen, maar ook de directe omgeving, zoals deze lantaarn waarvan er zes op het Beursplein geplaatst zijn.
Het interieur
Net als de overige sculpturen die in de gevel en het interieur van de Beurs van Berlage geintegreerd zijn zijn ook de vier zeeleeuwen op de torenhoeken
van Lambertus Zijl.
Zie ook: historici.nl
Oudebrugsteeg - Damrak
Oudebrugsteeg
De drie slakjes in de hoeken van deze reliëfs vormen het typische beeldmerk van Lambertus Zijl
Boven de entree van de Kerkstraat 211 (architect P.W.N. Poggenbeek) zijn ze als zelfstandige sculpturen gebruikt
Nieuwezijds Voorburgwal 73.
Nog een voorbeeld van de 'bouwbeeldhouwkunst' van Lambertus Zijl (zie: historici.nl).
|
|
